Ο Γιόζεφ Ροτ (1894-1939), συγγραφέας και δημοσιογράφος με καταγωγή από τα εδάφη της Αύστρο-Ουγγαρίας, εξερεύνησε τη μετάβαση από την προ-πολεμική στην μεσοπολεμική Ευρώπη και κατέγραψε τον Α᾽ Παγκόσμιο Πόλεμο ως συμβολικό τέλος της σταθερότητας αλλά και της αυτοκρατορίας. Το κείμενο που ακολουθεί πρωτοδημοσιεύθηκε στο Frankfurter Zeitung στις 9 Ιανουαρίου 1929.
Ροτ, Γιόζεφ. Τα Χρόνια των Ξενοδοχείων. Περιπλανώμενος στην Ευρώπη Ανάμεσα στους Πολέμους. Μτφρ. Μαρία Αγγελίδου. Εισαγωγή-Ανθολόγηση κειμένων: Michael Hofmann. Αθήνα, Άγρα 2019.
Άφιξη στο ξενοδοχείο [απόσπασμα]
Άλλοι άντρες γυρίζουν στη θαλπωρή των σπιτιών τους, στις γυναίκες και στα παιδιά τους, εγώ γυρίζω στους πολυελαίους του λόμπυ, στην καμαριέρα και στον πορτιέρη—και κατορθώνω πάντα να παίξω αυτό το έργο τόσο τέλεια, ώστε η τυπική διαδικασία της άφιξης στο ξενοδοχείο δεν αρχίζει καν.
[…] Χαιρετώ τη φθηνή ταπετσαρία, τη θαμπή αθώα πορσελάνη της λεκάνης, τις μεταλλικές αστραφτερές βρύσες του νιπτήρα και το πιο σοφό απ’ όλα τα βιβλία: τον τηλεφωνικό κατάλογο. Το παράθυρό μου, εννοείται, δεν βλέπει ποτέ την πίσω αυλή. Είναι το παράθυρο ενός τακτικού πελάτη. Δεν το κλείνει τίποτα, ανοίγει στο δρόμο. Βλέπω μια καμινάδα, τον ουρανό κι ένα σύννεφο… Δεν είναι, όμως, τόσο απόμερο ώστε να μη με φτάνει ο απόηχος της μελωδίας από την κοντινή πλατεία, η ηχώ του αγαπημένου κόσμου. Είμαι, λοιπόν, μόνος μου, αλλά όχι απομονωμένος· βολεμένος αλλά όχι ξεκομμένος· είμαι στην ησυχία μου, αλλά όχι στην ερημιά. Οταν ανοίγω το παράθυρο, ο κόσμος μπαίνει στο δωμάτιό μου. Από μακριά ακούγονται οι βραχνές σειρήνες των πλοίων.[…] Ο σερβιτόρος είναι Αυστριακός. Ο πορτιέρης Γάλλος από την Προβηγκία. Ο ρεσεψιονίστας από τη Νορμανδία. Ο μαιτρ ντ’ οτέλ Βαυαρός. Η καμαριέρα Ελβετίδα. Ο γκρουμ Ολλανδός. Ο διευθυντής Λεβαντίνος. Κι εδώ και χρόνια υποψιάζομαι πως ο μάγειρας είναι Τσέχος. Οι πελάτες είναι απ’ όλα τα μέρη του κόσμου. Ήπειροι και ωκεανοί, νήσοι και χερσόνησοι και πλοία, χριστιανοί, Εβραίοι, Βουδιστές, μουσουλμάνοι, όλοι—ακόμα κι οι άθεοι—εκπροσωπούνται σ’ αυτό το ξενοδοχείο. Ο ταμίας προσθέτει, αφαιρεί, μετράει, κλέβει σε όλες τις γλώσσες, αλλάζει όλα τα νομίσματα. Ξεφεύγοντας από το σφίξιμο του εθνικισμού τους, ξαλαφρωμένοι κάπως από το βάρος της αγάπης τους για την πατρίδα, αφήνοντας για λίγο πίσω του την εθνική τους περηφάνια, οι άνθρωποι εδώ μαζεύονται και τουλάχιστον μοιάζουν να είναι αυτό που κανονικά θα έπρεπε να είναι πάντα: παιδιά του κόσμου.
Το παρόν ερευνητικό πρόγραμμα ευχαριστεί θερμά τις Εκδόσεις Άγρα για την ευγενική παραχώρηση των αποσπασμάτων της μετάφρασης της Μαρίας Αγγελίδου.
